Obtivéranse as mellores colleitas de que se tiña memoria
10 mar 2024 . Actualizado a las 05:00 h.Houbo un tempo no que cando nos sentabamos á mesa para comer, algunhas veces os maiores lembraban o día no que unha balea varou entre as enormes pedras coas que se estaba construíndo o peirao do Bodión. Aínda que menos, tamén noutras ocasións rememoraban a grande marea das gramíneas. Non sabiamos por que lle chamaban dese xeito e tardamos anos en pescudalo. Tratábase dunha desas mareas vivas de Semana Santa con vento racheado do nordeste que encrespou o mar de tal maneira que superou a estrada local e asolagou a parte baixa dos Fríos e as marismas de Xión e Agañán. Mesmo desfixo as curtas corredoiras de laxes por onde descendían os carros de vacas para ir cargar o argazo co que se estraban as leiras.
Como consecuencia da descomunal marea, os campos permaneceron anegados varios días. Pero despois, cando veu o verán, obtivéranse as mellores colleitas de cereais de que se tiña memoria en San Martiño. Logo de tan abondosa marea de gramíneas, nese mesmo estío, un dos máis ardentes que se recorda, os lagartos corricaban ao sol sobre as chamuscadas rochas do litoral, xusto por debaixo dos castelos de táboas de piñeiro do aserradoiro dos Figueira. Uns metros máis abaixo dos réptiles, os queimacasas movíanse nerviosos, eléctricos. Preparábanse para lanzar un ataque sobre os dominios dos lagartos, para aniquilalos, partilos e logo comelos.
Neses asfixiantes días, os nosos cans durmían a perna solta baixo a sombra das parras dos Cacharros e Peiteados e do curmán Gabino. Soñaban entre ronquidos cos ósos dos cocidos do inverno anterior. E nas mesmas xornadas os nosos gatos tremían convulsamente aos pés dos hórreos: tiñan pesadelos coas noites do pasado febreiro, cando embriagados co perfume das mimosas saltaban ás corredoiras e aos camiños e coa febre da xaneira amábanse e esnaquizábanse entre as húmidas sombras que a lúa reflectía sobre o escenario dos seus amoríos desaforados e os miañares que semellaban de meniños humanos. Soñaban ademais os michos cos finísimos osiños dos paxaros que uns días antes cazaran nun minuto, pouco antes de que as miúdas aves emprenderan o seu derradeiro voo.
No litoral, mentres tanto, os queimacasas tiveran que desfacerse dos cangrexos, os seus curmáns máis finos, para non atopar oposición na súa invasión ao territorio dos réptiles. Así que os empurraron para máis abaixo, polo que estes buscaron refuxio na Pedra do Camarón, desde onde axexaban os movementos estratéxicos dos seus feos e crueis familiares.
Nese mesmo intre, na Punta do Capitán ladraban inquedos os cans de raza xermana. Corrían e brincaban baixo o frondoso piñeiro manso dos Borrás. Alertaban de que os raños traspasaban a invisíbel liña divisoria do mar libre e o viveiro privado de ameixas que se estendía entre os cons. Moi preto de alí, xunto á igrexa parroquial de San Cristovo de Abanqueiro, os galgos dos Ricoy sesteaban placidamente sobre a suave herba do xardín. E ao mesmo tempo tamén soñaban coa gloria das últimas vitorias nas carreiras do canódromo de Madrid.
Xa eramos homes cando soaron varios disparos na alta noite aló na Punta do Capitán. Uns minutos despois escoitáronse laios e berros de rabia e dor. Caera un home morto sobre cuberta dunha lancha. A barca arrincou aos poucos minutos e deseguido enfilou cara á desembocadura da ría. Na madrugada non ouvearon os cans: eran de raza loba. Un tempo máis adiante no mesmo escenario, unha pequena frota de racús de Rianxo fondeou e cercou aqueles cobizados cons. Entón, os mariscadores de a flote da localidade veciña foron combatidos desde o litoral, desde a mallante, por xente de Abanqueiro cunha batería de bombas de palenque, foguetes que non anunciaban que había festa, senón que eran para refugar os rañeiros dos barcos rianxeiros. Non houbo mortos. Mais algunha pirotecnia fixo unha inesperada extra antes do verán.