Hai algunha diferenza entre a escritura e a lectura? Nos regachos da infancia demos sen sabelo os primeiros pasos para encamiñarnos cara ás sendas da escrita, mais tamén entre as liñas do proceloso mar da lectura. Esta aparecéusenos coma algo inquietante, cheo de misterios: das terras pantanosas, das areas movedizas, que fuches atopando na lenta travesía, saltaches até unha mesa de braseiro para sentar e estrear un paquete de cuartillas en branco. Puxeches unha data na parte dereita arriba de todo nunha delas. E logo esperaches até que che visitou unha oración completa. Suaches tinta chinesa para completar unha primeira frase que che deixase contento, satisfeito. Unha ducia de papeis engurrados acabaron na fogueira enriba da lareira.
Antes, moito tempo antes, cando ías á escola, asombrouche descubrir que entre as liñas dos libros había algo turbador, que che estremecía, algo que ficaba agochado entre as ringleiras na lectura, e pouco a pouco, fuches aprendendo a contemplar as sombras dos acantilados que entre elas había. E foi logo cando experimentaches a ledicia de ver as ondas escachando contra as rochas, peladas, aínda que poboadas de arneiróns. Mais tamén o medo, o temor de caer no abismo onde, aló no fondo, aboiaba unha escuma amarelenta.
Escribir. Escribir sen pensar publicar. Iso de sacar á luz os escritos, iso era para atrevidos, non para tímidos e pudorosos coma ti, o fillo dunha campesiña. Esborranchar cadernos que ninguén ía ler. Ler ao atardecer, nas horas do ocaso. Sentado e tomando notas en papeis soltos e ciscados por encima da mesa, para despois pasalos a limpo nun caderno secreto, clandestino, que ninguén, agás ti, sabía onde estaba. Ler libros raros, libros que poucos coñecen. Aínda agora soñas que percorres as ringleiras tortas do escrito nos libros, nos cadernos.
O pan do silencio. A maxia da luz. O gran da tinta xerminando no vello tinteiro do primeiro pupitre que tiveches na escola. Antes fora o pizarrillo e a pequena pizarra, onde por vez primeira escribiches o teu nome e os teus apelidos. E despois veu a primeira pluma. A punta gafada de tanto arrastrala sobre o duro papel de estraza co que a señora María a Martela envolvía as follas de bacallau que vendía na súa taberna. Tanto nos tebeos coma nas novelas do oeste que lle sisabas a teu irmán Rafael, na lectura sempre tropezabas nos charcos nos que viades o ceo azul e nubes brancas do revés. Talvez fose deste xeito polo que nos libros e nos contos todo ou case semellaba a un regueiro, un regueiro que che facía lembrar o que descendía da fonte dos Ricos.
Diste a ti mesmo que les para mirar ben e para escoitar mellor, mesmo xa cando vas perdendo capacidade auditiva: no medio do bosque, entre todos os ruídos, oes a música das follas, a melodía dun río ou o canto dunha fonte descoñecida. Estás na sombra. Desde a sombra miras para a infancia. Volto para a infancia, non o diría así, deste modo, Heidegger? Para escribir, pensas, non se necesitan demasiados elementos ou sucesos. Chega cunha vida pobre, unha vida que a ninguén lle interesa, unha vida tan pobre que atopa acubillo nun asilo, coma Robert Walser, nas cousas pequenas da existencia.
Na nosa infancia. Na fonda escuridade nocturna da corredoira, inclinabámonos levemente diante das pequenas cousas sen sabelo. Faciámolo coma se fósemos xuncos, cando se dobran diante da corrente do río no esteiro ou cando un xirín se pousaba na súa punta. Naqueles días eramos nós plenamente. Por enriba de nós só os maiores: pais, irmáns, veciños. E sobre todos, algo descoñecido, algo que nos parecía inefable, aínda que non sabiamos o significado desta palabra. Talvez se trataba diso que nomeabamos coma Deus. Para nós, algo parecido a unha febra de herba no medio dos prados da Seara.